Hệ tư tưởng thời đại cần một liệu pháp chữa lành
ĐƯỢC VIẾT BỞI SHAMMAH CHANCELLOR · ĐĂNG NGÀY 1 THÁNG 11 NĂM 2022
ĐƯỢC BIÊN TẬP BỞI TARA NGUYEN
“Những người đủ điên rồ để nghĩ rằng họ có thể thay đổi thế giới là những người làm được điều đó.” – Steve Jobs
Kiểm tra tin tức báo chí hoặc phương tiện truyền thông xã hội, bạn sẽ thấy có vô số thông tin về chiến tranh, thiên tai, thảm họa kinh tế và cuộc chiến chính trị. Tất cả đều là tin xấu. Tin tức xấu kích thích nỗi sợ hãi sơ khai của chúng ta và là thứ thu hút sự chú ý của chúng ta. Điều này mang lại doanh thu quảng cáo cho các hãng báo chí, truyền thông và các công ty, tuy nhiên lại khiến con người phát điên vì thường trực sống trong bất an, lo sợ. Tình hình thế giới đang suy thoái dần. Hệ tư tưởng thời đại bị rối loạn – và quần thể loài người đang cố gắng vùng vẫy trong vô vọng. Các mối đe dọa sinh tồn chúng ta dường như đang phải đối mặt mà không có giải pháp rõ ràng nào. Mọi người dường như đều cảm nhận một sự bất lực.
Điều may mắn mà chúng ta cần biết được là không phải tất cả những tin xấu trên các phương tiện truyền thông đều “có thật”. Điều này không có nghĩa là các tin tức đều giả mạo, nhưng nó nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta – và không thể loại trừ đó cũng có thể là tin tức giả. Chú ý quá mức đến những tin tức xấu là vô bổ – điều này khiến chúng ta mất tập trung vào những thứ nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Thực tế là có những người có năng lực để ứng phó trong trường hợp các tin xấu đó có thật. Đó là những người đó có trách nhiệm giải quyết nó, chứ không phải tôi. Những vấn đề đó nằm bên ngoài thế giới hữu quan của tôi. Tôi chỉ cần “chấp nhận những điều mà tôi không thể thay đổi, thay đổi những điều mà tôi có thể, và cần có sự khôn ngoan để nhận biết được sự khác biệt”.
Điều này không có nghĩa là tin tức là giả mạo nhưng nó nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta – và không thể loại trừ đó là tin tức giả.
Tôi đã luôn tin rằng mình có trách nhiệm phải làm điều gì đó với những tin tức xấu. Tôi theo dõi các mục tin tức để hiểu được những gì đang xảy ra, và tranh luận về cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề xã hội. Tuy nhiên tất cả những gì tôi làm được là khiến cho bản thân tức giận và chọc tức người khác. Ngày hôm nay, tôi tin rằng “sống và hãy sống” là giải pháp tốt nhất. Nếu mỗi chúng ta “giải quyết đúng phần việc của chính mình” thì tất cả mọi việc rồi sẽ đều được giải quyết.
Nếu mỗi chúng ta “quan tâm giải quyết đúng phần việc của chính mình” thì tất cả mọi việc rồi sẽ đều được giải quyết.
Nói rộng ra, hầu hết các vấn đề của chúng ta gặp phải đều xuất phát từ việc một nhóm người này ép buộc các quy tắc của họ lên một nhóm người khác. Con người bị giới hạn hiểu biết, không nhận thức được điều gì là tốt nhất cho chính mình – và đôi khi chúng ta thậm chí còn không biết là mình cũng không biết. Chúng ta cần có niềm tin rằng những người khác sẽ quan tâm chăm sóc thế giới xung quanh họ, cũng như mình sẽ làm như vậy với thế giới quanh mình. Khi đi chệch hướng khỏi điều này, chúng ta sẽ gây ra tác hại. Khi cố gắng để tâm đến công việc của người khác, thì chúng ta sẽ ngăn cản họ quan tâm đến việc họ làm một cách hiệu quả – và quan trọng hơn, chúng ta sẽ mất đi sự chú tâm đến công việc của chính mình.
Thật không may, tôi đang sống và đóng góp vào một hệ thống của những điều mà trong đó người ta không bận tâm đến những phần việc của họ phụ trách. Tâm huyết và công sức lao động của tôi bị trở thành những mục tiêu trục lợi của các chính phủ và tập đoàn. Lợi nhuận thu được lại được đưa vào tài trợ cho các hành động can thiệp vào hoạt động của các chính phủ và tổ chức khác. Các nỗ lực thay đổi thông qua bỏ phiếu bầu chính phủ đều vô ích, những vấn đề thảo luận trong quá trình tranh cử không phải là vấn đề có ý nghĩa thay đổi thật sự. Chính quyền địa phương không minh bạch và được chèo chống bởi các bè phái. Không có gì lạ khi mọi người lo lắng và cảm thấy tuyệt vọng. Vì vậy tôi muốn tham gia làm một điều gì đó thật sự khác biệt.
Tập trung vào tham gia các công việc cộng đồng và sáng tạo mang lại cảm giác thật ý nghĩa và đẩy lùi chứng trầm cảm của tôi. Tôi đã dành nhiều năm để tìm kiếm cộng đồng đang tạo ra thứ gì đó lớn lao và có thể thay đổi thế giới. Tôi đã không thể tìm thấy một cộng đồng nơi mà những kỹ năng đặc thù của tôi có thể hữu ích và cũng là thứ mà có thể thỏa mãn khao khát sống có mục đích của tôi. Tôi muốn tham gia vào một dự án mà tôi có thể đặt tâm trí của mình vào đó và nó có thể giúp người khác thoát khỏi cơn nghiện mạng xã hội và tin tức xấu.
Tôi muốn trở thành thành viên của một cộng đồng nơi mọi người đều quan tâm đến nhau và cùng tồn tại một cách vui vẻ, nhưng rồi tôi nhận ra cộng đồng như vậy không tồn tại. Không thể tạo một Địa Đàng – thiên đường trên mặt đất. Trước đây, các nỗ lực tạo ra Địa Đàng của con người đều dẫn đến kết cục thành một nơi được gọi tên là Địa Ngục. Một thế giới hoàn hảo chỉ tồn tại trong tâm trí của chúng ta.
Vì vậy, tôi đã trở nên giống như một đứa trẻ lẩn trốn vào trí tưởng tượng của tôi. Tôi đã bước vào một giấc mơ, và trong giấc mơ đó có một vương quốc, và trong vương quốc đó tôi đã tìm thấy hy vọng. Tôi đang trở thành công dân của Lotusia – tôi chọn tham gia vào ảo tưởng này. Đó là một bài tập tư duy hữu ích để giúp tôi bắt đầu tạo ra một thế giới không có những điều quá sức buồn nản và tuyệt vọng.
Trong đầu tôi nảy ra ý tưởng về một Vương quốc, mà tôi gọi là “Lotusia”. Một nơi mà tôi không nhận được hàng nghìn thông báo và email mỗi ngày. Tin tức không phải lúc nào cũng xấu – mặc dù một số tin xấu giúp mọi thứ không trở nên nhàm chán. Mọi người tự do nói bất cứ điều gì họ muốn mà không bị kiểm duyệt. Mọi người đối xử với nhau như cách họ muốn được đối xử. Cộng đồng là sức mạnh. Mọi người thường xuyên chia sẻ với nhau những gì sẵn có. Mỗi người đều có một gia đình. Có một vị Vua nhân từ, nhưng ông ấy thực sự không phải làm bất kỳ việc quản lý nào. Ông ấy đưa ra một bộ luật đơn giản và mọi người tuân theo chúng một cách tự nguyện – bởi vì chúng hợp lý. Hệ thống tiền tệ vận hành hoàn hảo – không có lạm phát hay giảm phát. Không có việc cho sinh viên vay thế chấp. Thế giới như vậy có lẽ không tồn tại – nhưng vài điều trong thế giới mong ước đó có thể tồn tại được.
“Tôi không quan tâm đến điều đó. ” – Adam Savage
Đối với những phần quá hoang đường thì có thể được tạo ra bởi những cải tiến liên tục không ngừng nghỉ – Lotusia có thể chỉ tồn tại trong một tương lai vô định- và ở trong tâm trí tôi – nhưng tôi có thể khiến thế giới mình đang sống trở nên giống như vậy. Tôi có thể đối xử với mọi người như cách tôi muốn được đối xử. Tôi có thể xây dựng cộng đồng và chia sẻ những gì mình có. Tôi có thể xây dựng một gia đình. Tôi có thể ngừng áp đặt các quy tắc của mình đối với người khác. Và tôi có thể bắt đầu xây dựng một mạng lưới giao tiếp và hệ thống giá trị hoạt động giống hơn với những hệ thống lý tưởng trong hình dung của mình – đây là những gì kỹ năng chuyên môn của tôi có thể làm được. Khi làm như vậy, thế giới thực trở nên giống với những gì trong tầm nhìn của tôi hơn. Tôi cảm nhận rõ ràng con đường để đến gần với nó hơn. Có những phần, những vấn đề thuộc thế giới này tôi không thể nhìn rõ và chúng không nằm trong những kỹ năng của tôi có thể giải quyết. Có thể những phần đó nằm trong khả năng trí tưởng tượng và những kỹ năng giải quyết vấn đề của bạn. Khi mỗi chúng ta bắt tay vào những điều chúng ta có thể làm được, Lotusia nằm trong tầm tay của chúng ta.
Lotusia là cả một vũ trụ, một vũ trụ mà tôi cũng không hoàn toàn nắm bắt hết được. Đó là một bức tranh vô tận, nơi có chỗ cho tất cả họa sĩ vẽ. Nếu nhiều họa sĩ cùng vẽ, thì có thể vẽ được một bức tranh hoàn chỉnh – miễn là chúng ta tìm thấy không gian riêng của mình trên bức vải vẽ, và đừng bắt đầu vẽ mà lấn át tác phẩm của người khác. Nó trở nên thực hơn khi có nhiều người tham gia xây dựng những phần của họ trong giấc mơ chung. Hãy trở thành một họa sĩ điên rồ cùng với tôi.
Đối với tôi, phần tôi có thể nhìn thấy là hệ thống nhắn tin – hoặc diễn đàn công khai. Đây là nền tảng của một cộng đồng. Đã có nhiều diễn đàn được mở. Nhưng cuối cùng những người phụ trách bắt đầu tích cực kiểm duyệt diễn đàn. Ban lãnh đạo phải quyết định xem ai có thể nói gì. Điều này mang lại cho họ quyền lực đối với tất cả các khía cạnh khác của cộng đồng. Đây là vấn đề cốt lõi mà tôi đang cố gắng giải quyết. Tôi không muốn phải là người điều hành, mà tôi muốn tham gia vào đó. Diễn đàn tôi đang xây dựng có tên là Stamp.
Stamp phải là nơi mà tôi không thể loại bỏ người tham gia hoặc kiểm duyệt những gì họ nói. Nó cũng phải có khả năng chống lại việc mọi người gửi thư rác vô nghĩa ở khắp nơi và nhấn chìm các nội dung có giá trị. Hal Finney – người đã giúp tạo ra Bitcoin – đã có một kế hoạch tốt để thực hiện điều này, nhưng anh ấy đã qua đời vào năm 2014. Không ai thực hiện ý tưởng của anh ấy. Điều này đã không thể được xây dựng mãi cho đến năm 2009. Bitcoin là tiền đề cho phần còn lại của hệ thống.
Giờ đây, chúng ta có thể xây dựng các hệ thống nhắn tin không tồn tại một vị trí quyền lực sinh sát tuyệt đối – bởi vì mọi người đều ở vị trí quyền lực. Các hệ thống này không phải là vô chính phủ (anarchist) (không ai có chủ quyền) mà là chính phủ vô hạn (panarchist) (tất cả đều có chủ quyền). Trong Stamp, bất kỳ ai cũng có thể chịu trách nhiệm – nếu họ muốn – nhưng không ai có quyền áp đặt ý muốn của họ hoặc tự do gửi thư rác.
Đặc tính này của chuỗi khối blockchain đã được chứng minh trong thực tế nhiều lần – nó không chỉ là lý thuyết. Các hệ thống chính phủ vô hạn – trao quyền hiện có thể thực hiện được với công nghệ này. Đây là sự cải tiến thực sự của công nghệ “chuỗi khối blockchain”.
Hai khái niệm vô chính phủ và chính phủ vô hạn có vẻ như không có sự khác biệt nhưng thực chất cách nhìn nhận và thế giới quan là một phần cơ bản tạo nên hành vi của chúng ta. Thế giới quan của người vô chính phủ là đối lập với giá trị cộng đồng. Không ai có thể chịu trách nhiệm về bất cứ điều gì, và một người theo chủ nghĩa vô chính phủ Anarchist đúng nghĩa thậm chí không thực sự chịu trách nhiệm cho chính họ – họ không có “Vua”. Không có sáng tạo nào có thể được hoàn thành khi thế giới quan này là chuẩn mực. Một thế giới quan theo chủ nghĩa Chính phủ vô hạn Panarchist đề cao tính cộng đồng và thứ bậc tự nguyện – mọi người vừa là “Vua” vừa là “chủ thể”.
Một cộng đồng – một mạng xã hội – với một thế giới quan mang tính trao quyền và các chuẩn mực xã hội phản ánh lên điều đó, không bao giờ có thể có một nhà độc quyền. Mọi người hiểu rằng họ phải đặt câu hỏi về thẩm quyền và có quyền chọn nếu muốn tuân theo khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu hành động, chứ không phải là ra lệnh hành động. Những vấn đề về thẩm quyền từ “Luật lãnh thổ” cần phải được chất vấn. Công nghệ chuỗi khối cài đặt những cơ chế cho phép người dùng từ chối các nhà lãnh đạo không thể chất vấn được. Ngay cả các nhà lập trình ứng dụng chuỗi khối cũng không thể buộc mọi người tuân theo các quy tắc của họ. Người dùng có thể từ chối các nâng cấp đối với phần mềm – và tiếp tục sử dụng phần mềm mà họ vẫn muốn sử dụng.
Thẩm quyền phải được đặt câu hỏi nghi vấn.
Xây dựng một cộng đồng trực tuyến xung quanh công nghệ này là một dự án tương đối nhỏ và có vẻ như không có tác động mạnh mẽ nào. Tuy nhiên, việc xây dựng công nghệ có thể thay đổi cơ bản cách thức các cộng đồng tổ chức và tương tác. Nó có sức mạnh để có thể thay đổi chính phủ, điều mà trong quá khứ là không thể làm được. Dự án đó rất lớn, và nó khiến tôi rất phấn khích.
Lotusia chỉ là một giấc mơ, nhưng nếu tôi “hành động như thể nó đang thành sự thật” thì nó có thể trở nên dần thực tế hơn. Mặc dù, nó sẽ luôn là một bản sao không hoàn hảo của Vương quốc trong tâm trí tôi – nhưng điều đó có thể chấp nhận được.
Đó là một mục tiêu ngông cuồng, nhưng sẽ không phải là lần đầu tiên một ảo tưởng được chia sẻ bởi một nhóm nhỏ người đã phát triển đủ lớn để không còn là ảo tưởng – và nó đang dần thay đổi thế giới thực.
Hãy đến nói chuyện cùng với tôi trên Stamp.
Dịch từ nguồn
